Τι είναι ο Προδιαβήτης

Προδιαβήτης σημαίνει ότι τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι υψηλότερα από το κανονικό. Πρόκειται για μια παθολογική κατάσταση που εμφανίζεται όταν το σώμα δεν παράγει ή δεν χρησιμοποιεί σωστά την ορμόνη ινσουλίνη. Έτσι, προκαλείται συσσώρευση μεγάλης ποσότητας γλυκόζης στο αίμα. Η υπερβολική ποσότητα γλυκόζης στο αίμα μπορεί να είναι επιβλαβής για τον οργανισμό σε βάθος χρόνου.

Έχουμε προδιαβήτη όταν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι υψηλά, αλλά δεν είναι αρκετά υψηλά για να διαγνωστεί διαβήτης. Τα άτομα που αναπτύσσουν διαβήτη τύπου 2 συνήθως έχουν προδιαβήτη. Ο προδιαβήτης δεν προκαλεί συνήθως συμπτώματα. Εκατομμύρια ενήλικες έχουν προδιαβήτη, αλλά το 90% από αυτούς δεν γνωρίζουν ότι το έχουν. Εάν κάποιος έχει προδιαβήτη, διατρέχει πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Επίσης, διατρέχει τον κίνδυνο να αναπτύξει και άλλες ασθένειες, όπως καρδιακές παθήσεις ή εγκεφαλικό.

Τα καλά νέα είναι ότι, εάν κάποιος έχει προδιαβήτη, μπορεί να αποτρέψει ή να καθυστερήσει την εμφάνιση του διαβήτη τύπου 2 κάνοντας ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής του. Αυτές περιλαμβάνουν υγιεινή διατροφή, διατήρηση υγιούς βάρους και τακτική άσκηση.

Συμπτώματα του Προδιαβήτη

Ο προδιαβήτης συνήθως δεν έχει συμπτώματα. Όμως, οι προδιαβητικοί μπορεί να παρατηρήσουν σε ορισμένα μέρη του σώματος τους το δέρμα τους να είναι πιο σκούρο από το συνηθισμένο. Οι περιοχές που μπορεί να επηρεαστούν περιλαμβάνουν το λαιμό, τις μασχάλες, τους αγκώνες, τα γόνατα και τις αρθρώσεις.

Μπορεί κάποιος να έχει προδιαβήτη για χρόνια, χωρίς να παρουσιάζει σαφή συμπτώματα. Επομένως συχνά δεν ανιχνεύεται έως ότου εμφανιστούν σοβαρά προβλήματα υγείας όπως ο διαβήτης τύπου 2. Είναι σημαντική η επικοινωνία με εξειδικευμένο γιατρό σχετικά με την εξέταση του σακχάρου στο αίμα σε περίπτωση που ένα άτομο έχει κάποιους από τους παράγοντες κινδύνου για προδιαβήτη:

• υπέρβαρα άτομα
• περιφέρεια μέσης άνω των 102 εκ. στους άνδρες και άνω 88 εκ. στις γυναίκες
• υψηλή αρτηριακή πίεση
• χαμηλή “καλή” χοληστερίνη (HDL)
• ανεβασμένα τριγλυκερίδια
• άνω των 45 ετών
• συγγενής πρώτου βαθμού με διαβήτη τύπου 2
• σωματική δραστηριότητα κάτω από 3 φορές την εβδομάδα
• διάγνωση διαβήτη κύησης
• σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
• κάπνισμα

 
Η φυλή και η εθνικότητα παίζουν επίσης ρόλο.

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα που υποδηλώνουν ότι κάποιος έχει προχωρήσει από το προδιαβητικό στάδιο σε διαβήτη τύπου 2 περιλαμβάνουν:

• Αυξημένη δίψα
• Συχνουρία
• Υπερβολική πείνα
• Κούραση
• Θολή όραση

Τι προκαλεί προδιαβήτη;

Τα ακριβή αίτια του προδιαβήτη είναι άγνωστα. Ωστόσο, το οικογενειακό ιστορικό και τα γονίδια φαίνεται να παίζουν σημαντικό ρόλο. Η έλλειψη τακτικής σωματικής άσκησης, το υπερβολικό βάρος και η συσσώρευση λίπους γύρω από την κοιλιά είναι σημαντικοί παράγοντες εμφάνισης προδιαβήτη.

Είναι σαφές ότι τα άτομα με προδιαβήτη δεν επεξεργάζονται σωστά τη γλυκόζη. Ως αποτέλεσμα, η γλυκόζη συσσωρεύεται στο αίμα αντί να δίνει ενέργεια στα κύτταρα που αποτελούν τους μυς και άλλους ιστούς. Το μεγαλύτερο μέρος της γλυκόζης προέρχεται από τις τροφές. Όταν το φαγητό χωνεύεται, η γλυκόζη εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος. Η μετακίνηση της γλυκόζης από την κυκλοφορία του αίματος στα κύτταρα του σώματος απαιτεί μια ορμόνη που ονομάζεται ινσουλίνη.

Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται στο πάγκρεας και παίζει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό των τροφών για την παραγωγή ενέργειας. Καθώς η ινσουλίνη κυκλοφορεί, επιτρέπει στη γλυκόζη να εισέλθει στα κύτταρα μειώνοντας την ποσότητα σακχάρου στο αίμα. Όταν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα αρχίζουν να μειώνονται, το πάγκρεας επιβραδύνει την έκκριση ινσουλίνης στο αίμα.

Εάν κάποιος έχει προδιαβήτη, τα κύτταρα στο σώμα του δεν ανταποκρίνονται κανονικά στην ινσουλίνη. Αυτό έχει σαν συνέπεια το πάγκρεας να παράγει περισσότερη ινσουλίνη προσπαθώντας να κάνει τα κύτταρα να ανταποκριθούν. Τελικά το πάγκρεας δεν μπορεί να ανταπεξέλθει και το σάκχαρο στο αίμα αυξάνεται, προετοιμάζοντας τις συνθήκες για την εμφάνιση προδιαβήτη και διαβήτη τύπου 2 στο μέλλον.

Διάγνωση προδιαβήτη

Οι εξειδικευμένοι γιατροί στο διαβήτη συχνά χρησιμοποιούν την εκτίμηση της γλυκόζης πλάσματος μετά από 8 ώρες νηστεία (FPG) και της τιμής της γλυκόζης πλάσματος 2 ώρες μετά από χορήγηση από το στόμα 75 γρ. γλυκόζης (καμπύλη γλυκόζης OGTT) για τη διάγνωση του διαβήτη. 

Δοκιμή ανοχής γλυκόζης από το στόμα

Αρχικά θα εξεταστεί η γλυκόζη νηστείας στο πλάσμα. Κατόπιν, χορηγείται στον εξεταζόμενο ένα ζαχαρούχο ρόφημα. Δύο ώρες μετά θα εξεταστούν ξανά οι τιμές σακχάρου στο αίμα. Τα αποτελέσματα της εξέτασης θα δείξουν εάν έχουμε:

• κανονικό σάκχαρο στο αίμα όταν οι τιμές είναι κάτω από 140 mg/dL μετά τη δεύτερη δοκιμή
• προδιαβήτη όταν οι τιμές κυμαίνονται από 140 έως 199 mg/dL μετά τη δεύτερη δοκιμή
• διαβήτη όταν οι τιμές είναι  από 200 mg/dL και άνω μετά τη δεύτερη δοκιμή

Εξέταση παιδιών για προδιαβήτη

Οι γιατροί διαγιγνώσκουν προδιαβήτη με βάση τα ίδια επίπεδα σακχάρου στο αίμα, ανεξάρτητα από την ηλικία του ατόμου. Η Αμερικάνικη Διαβητολογική Εταιρεία συστήνει τα υπέρβαρα ή παχύσαρκα παιδιά ηλικίας 10 ετών και άνω να ελέγχονται για προδιαβήτη όταν μάλιστα έχουν:

• ένα μέλος της οικογένειας με διαβήτη τύπου 2
• την μητέρας τους με διαβήτη κύησης κατά τη γέννηση τους
• αντίσταση στην ινσουλίνη ή καταστάσεις που συνδέονται με αυτή, όπως χαμηλό βάρος γέννησης, υψηλή αρτηριακή πίεση ή σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών

 
Εάν ένα παιδί με αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσει προδιαβήτη έχει φυσιολογικές τιμές σακχάρου στο αίμα κατά την εξέταση, συστήνεται να επαναλάβει τις εξετάσεις σε 3 χρόνια.
 

Επιπλοκές του προδιαβήτη

Ο προδιαβήτης έχει παρόμοιες επιπλοκές με τον σακχαρώδη διαβήτη, δεδομένου ότι είναι το πρώιμο στάδιο αυτής της ασθένειας. Επηρεάζει πολλά διαφορετικά όργανα και λειτουργίες στο σώμα, προκαλώντας επιβλαβείς επιπτώσεις στην υγεία. Κάποιες από αυτές τις επιπτώσεις που σχετίζονται με το προδιαβήτη είναι:

Καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικό επεισόδιο

Ο προδιαβήτης αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου. Η συσσώρευση λιπαρών αποθέσεων (αθηροσκλήρωση) μέσα στα αιμοφόρα αγγεία που οδηγούν σε καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο, είναι συχνή μεταξύ των προδιαβητικών.

Νεφρική Νόσος

Τα νεφρά αποτελούνται από εκατομμύρια μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία που φιλτράρουν το αίμα. Το υψηλό σάκχαρο στο αίμα βλάπτει αυτά τα αγγεία, προκαλώντας στα νεφρά να διαρρεύσουν πρωτεΐνες στα ούρα.

Αυξημένη αρτηριακή πίεση

Η υπέρταση αυξάνει το φόρτο εργασίας στην καρδιά, με αποτέλεσμα την εμφάνιση καρδιακών παθήσεων, νεφρικής νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου. Επίσης, πολλοί παράγοντες κινδύνου του προδιαβήτη και του διαβήτη μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένη αρτηριακή πίεση.

Υψηλή χοληστερίνη

Τα υψηλά επίπεδα της LDL («κακής») χοληστερίνης είναι εξαιρετικά συνηθισμένα σε άτομα με προδιαβήτη και διαβήτη. Τα υψηλά επίπεδα χοληστερίνης LDL μπορεί να οδηγήσουν σε πολύ σοβαρές επιπλοκές στην υγεία, συμπεριλαμβανομένης της καρδιακής προσβολής.

Αρθρίτιδα

Συνηθισμένη για τους διαβητικούς είναι η ουρική αρθρίτιδα, μια χρόνια μορφή αρθρίτιδας που προκαλεί οδυνηρό πρήξιμο σε μία ή περισσότερες αρθρώσεις.

Λοιμώξεις

Οι συχνές λοιμώξεις μπορεί να είναι ένα σημάδι ενός αδύναμου ανοσοποιητικού συστήματος ή θα μπορούσαν να είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι προδιαβήτη και διαβήτη.

Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι μια ασθένεια που επηρεάζει αρκετές γυναίκες. Είναι επίσης συνηθισμένη σε άτομα με διαβήτη.

Πρόληψη του διαβήτη τύπου 2

Στην περίπτωση διάγνωσης προδιαβήτη, η απώλεια έστω και λίγου βάρους όταν κάποιος είναι υπέρβαρος και η τακτική σωματική δραστηριότητα μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης του διαβήτη τύπου 2. Ένα μικρό ποσοστό απώλειας βάρους, περίπου 5% έως 7% του σωματικού βάρους, και η τακτική σωματική δραστηριότητα, όπως είναι το γρήγορο περπάτημα, για τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα είναι αρκετά για να μειώσουν τον κίνδυνο.

Για τη καλύτερη αντιμετώπιση του προδιαβήτη ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα:

• υγιεινή διατροφή για τον έλεγχο βάρους
• σωματική δραστηριότητα όπως είναι το περπάτημα 30 λεπτά την ημέρα, 5 μέρες την εβδομάδα
• διακοπή καπνίσματος
• τακτικός έλεγχος της αρτηριακής πίεσης και χοληστερίνης

Διατροφή για την αντιμετώπιση του προδιαβήτη

Η υγιεινή διατροφή, όπως είναι η μεσογειακή διατροφή, παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του διαβήτη. Μπορείτε να ζητήστε από το γιατρό σας ένα ειδικό διαιτολόγιο που θα καλύπτει της ανάγκες σας. Γενικά όμως, 4 αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες ενός ατόμου μπορούν να υποστρέψουν το προδιαβήτη και να μειώσουν τις πιθανότητες εμφάνισης του διαβήτη τύπου 2:

• Επιλογή δημητριακών και προϊόντων ολικής άλεσης αντί επεξεργασμένων υδατανθράκων όπως λευκό ψωμί, πατάτες και μακαρόνια
• Κατανάλωση καφέ, νερού και τσαγιού αντί ζαχαρούχων ποτών
• Επιλογή καλών λιπαρών όπως αυτά του φυτικού ελαίου, των ξηρών καρπών και σπόρων αντί μαργαρίνης, προψημένων και τηγανισμένων τροφών
• Αντικατάσταση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος με πουλερικά και ψάρια

 Μικρές αλλαγές, μεγάλα αποτελέσματα

Η μετάβαση σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής απαιτεί χρόνο και προσπάθεια. Αλλά δεν χρειάζεται να γίνουν όλες οι αλλαγές ταυτόχρονα. Ξεκινήστε από τις μικρές και εύκολες αλλαγές, όπως είναι για παράδειγμα η αντικατάσταση των ανθρακούχων ροφημάτων από πόσιμο νερό. Στη συνέχεια, προχωρήστε σιγά σιγά σε άλλες αλλαγές που πρέπει να γίνουν. Μπορεί να χρειαστεί κάποιο χρονικό διάστημα προσπάθειας, αλλά συνεχίστε να προχωράτε. Ο τρόπος ζωής σας θα συνεχίσει να βελτιώνεται όπως και η υγεία σας. Κανείς δεν είναι τέλειος. Η επιστροφή στις παλιές συνήθειες είναι εύκολη. Σε περίπτωση που συμβεί, επιστρέψτε στις υγιεινές συνήθειες σας το συντομότερο δυνατό. Μπορεί να κάνετε ένα βήμα προς τα πίσω μερικές φορές, αλλά όσο συνεχίζετε να προχωράτε, η υγεία σας θα βελτιωθεί.

Ενημερωθείτε για τα ιατρεία μας στον Άλιμο και στα Σεπόλια.

Διαβάστε ένα ενδιαφέρον άρθρο για την υποστροφή του διαβήτη: Σακχαρώδης Διαβήτης και Διατροφή.

Εάν σας άρεσε μοιραστείτε το με τους φίλους σας!