Τι είναι η υπογλυκαιμία και πως αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά
Η γλυκόζη είναι μία από τις πιο σημαντικές πηγές ενέργειας για τον οργανισμό. Πιο συγκεκριμένα, για τον εγκέφαλο είναι η μόνη πηγή ενέργειας. Έτσι, ο οργανισμός έχει αναπτύξει μερικούς μηχανισμούς ώστε ακόμα και σε κατάσταση παρατεταμένης νηστείας τα επίπεδα γλυκόζης να διατηρούνται πάνω από το κρίσιμο όριο. Υπογλυκαιμία είναι η κατάσταση κατά την οποία τα επίπεδα γλυκόζης μειώνονται κάτω του φυσιολογικού.
Για να υπάρχει συνεχής παροχή γλυκόζης στον εγκέφαλο και σε άλλους ιστούς υπάρχουν αποθήκες ενέργειας. Σε αυτές, αποθηκεύονται οι υδατάνθρακες με την μορφή γλυκογόνου. Τα αποθέματα γλυκογόνου είναι περιορισμένα και διαρκούν σε περιόδους νηστείας, περίπου 16 ώρες. Για να καλύψει τις επιπλέον ανάγκες του, ο οργανισμός συνθέτει γλυκόζη και από άλλες πηγές π.χ. αμινοξέα (γλυκονεογένεση).
Περιεχόμενα
Εσύ έκανες εγγραφή στο κανάλι μας;
Ο διαβήτης μπορεί να αντιμετωπιστεί ακολουθώντας ένα υγιεινό τρόπο ζωής. Αν μάθετε να ζείτε με το διαβήτη αρμονικά τότε θα έχετε μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Επισκεφτείτε το κανάλι μας στο YouTube και βρείτε σύντομα και ενημερωτικά βίντεο για το διαβήτη όπως και για άλλα θέματα υγείας που μπορεί να σας απασχολούν. Μην ξεχάσετε να κάνετε εγγραφή έτσι ώστε να ενημερώνεστε άμεσα όταν προσθέτουμε νέα βίντεο, like αν σας άρεσαν και share για να τα μοιραστείτε με τους φίλους σας.
Μηχανισμοί Άμυνας
Σε καταστάσεις όταν τα επίπεδα γλυκόζης πέφτουν το πρώτο όργανο που ανταποκρίνεται είναι το πάγκρεας. Τα β-κύτταρα σταματάνε την έκκριση της ινσουλίνης και τα α-κύτταρα παράγουν την γλυκαγόνη. Η γλυκαγόνη είναι η πρώτη ορμόνη άμυνας του οργανισμού έναντι της υπογλυκαιμίας. Η γλυκαγόνη προάγει την γλυκογονόλυση και όταν εξαντληθούν τα αποθέματα γλυκογόνου, την γλυκονεογένεση. Στο λιπώδη ιστό προάγει την λιπόλυση με στόχο την παροχή λιπαρών οξέων ως πηγή ενέργειας.
Ο δεύτερος μηχανισμός άμυνας είναι η αδρεναλίνη που ενεργοποιεί όλους τους μηχανισμούς του οργανισμού ώστε να διατηρηθούν τα επίπεδα γλυκόζης σταθερά. Δρα στο πάγκρεας συντονίζοντας την παραγωγή ινσουλίνης – γλυκαγόνης και ενεργοποιεί την λιπόλυση στους περιφερικούς ιστούς. Η αδρεναλίνη επίσης είναι η ορμόνη συναγερμού, δίνει τα πρώτα νευρογενή συμπτώματα της υπογλυκαιμίας (ταχυκαρδία, τρόμος, άγχος).
Μια άλλη ορμόνη, η ακετυλοχολίνη, προκαλεί εφίδρωση, πείνα, παραισθήσεις. Στην περίπτωση που η υπογλυκαιμία συνεχίζεται, εμφανίζονται συμπτώματα στο κεντρικό νευρικό σύστημα, τα λεγόμενα νευρογλυκοπενικά. Με άλλα λόγια όταν ο εγκέφαλος έχει έλλειψη σε γλυκόζη, δημιουργούνται νοητικές, ψυχικές, συμπεριφορικές διαταραχές που μπορούν να οδηγήσουν σε σπασμούς και κώμα.
Η διάγνωση υπογλυκαιμίας τεκμηριώνεται από τα νευρογενή συμπτώματα που προηγούνται και από τα νευρογλυκοπενικά συμπτώματα που ακολουθούν, στην περίπτωση που ο οργανισμός δεν ρυθμίσει το σάκχαρο.
Αίτια Υπογλυκαιμίας
Τα αίτια της υπογλυκαιμίας διακρίνονται σε 3 κατηγορίες:
- Υπογλυκαιμία από φάρμακα
- ινσουλίνη
- ινσουλινοεκκριτικά χάπια (σουλφονυλουρίες)
- κινίνη
- ινδομεθακίνη
- γλυκαγόνη
- λίθιο
- λεβοφλοξασίνη
- τριμεθοπρίμη – σουλφαμεθοξαζόλη
- ηπαρίνη
- Υπογλυκαιμία από κρίσιμες καταστάσεις υγείας
- ηπατική ανεπάρκεια
- κατανάλωση αλκοόλ
- κολπική μαρμαρυγή
- νεφρική ανεπάρκεια
- σήψη
- καρδιακή ανεπάρκεια
- Υπογλυκαιμία από ορμονικές διαταραχές
- ανεπάρκεια επινεφριδίων
- ινσουλίνωμα
- υποθυρεοειδισμός
Η πιο συχνή αιτία της υπογλυκαιμίας είναι οι λάθος χειρισμοί στον σακχαρώδη διαβήτη. Συνήθως στους ινσουλινοθεραπευόμενους ή σε αυτούς που λαμβάνουν ινσουλινοεκκριτικά φάρμακα. Όμως, υπογλυκαιμίες μπορούν να συμβούν και σε άτομα που δεν πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση των αιτιών που έχουν προαναφερθεί όπως η λήψη ορισμένων φαρμάκων, διάφορες κρίσιμες καταστάσεις όπως βαρείες λοιμώξεις, ηπατική και νεφρική ανεπάρκεια, κατάχρηση αλκοόλ κ.α.
Επίσης, έχουν αυξηθεί οι περιπτώσεις υπογλυκαιμίας μετά από βαριατρικές επεμβάσεις. Είναι πιο πιθανό να συμβούν στις γυναίκες και εμφανίζονται συνήθως μετά από ένα χρόνο. Τα επεισόδια υπογλυκαιμίας είναι μεταγευματικά, ειδικά μετά από γεύματα πλούσια σε υδατάνθρακες.
#EpilegoumeYgeia και στο Instagram μέσα από εικόνες και πρωτότυπο υλικό και μοιραζόμαστε τις #IstoriesYgeias μας!
Διάγνωση και Αντιμετώπιση Υπογλυκαιμίας
Για την διάγνωση της υπογλυκαιμίας χρειάζεται συνδυασμός συμπτωμάτων της υπογλυκαιμίας με χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Η διερεύνηση της υπογλυκαιμίας που δεν εμπίπτει σε προαναφερθείσες καταστάσεις και συμβαίνει σε νηστεία γίνεται σε συνθήκες νοσηλείας με δοκιμασία 72ωρης νηστείας.
Η αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας που συμβαίνει μεταγευματικά (αντιδραστική υπογλυκαιμία) είναι:
- μικρά συχνά γεύματα
- περιορισμός σακχαρούχων τροφών
- αποφυγή εξαντλητικής σωματική άσκησης
- διακοπή καπνίσματος
- ρύθμιση σωματικού βάρους
Διαβητικοί Ασθενείς και Υπογλυκαιμία
Αξίζει να αναφερθούμε ξεχωριστά στην υπογλυκαιμία ως επιπλοκή του σακχαρώδη διαβήτη μια και είναι η πιο συχνή αιτία. Χαρακτηρίζεται από:
- μείωση γλυκόζης πλάσματος κάτω των 70 mg/dl
- συμπτώματα υπογλυκαιμίας όπως εφίδρωση, τρόμος, ανησυχία, ταχυπαλμία, κεφαλαλγία και άλλα που έχουν προαναφερθεί
- γρήγορη αποκατάσταση με την χορήγηση της γλυκόζης
Η υπογλυκαιμία είναι πιο συχνή στους διαβητικούς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1. Το 50 – 60% των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 παρουσιάζουν ένα επεισόδιο υπογλυκαιμίας το μήνα. Επίσης, είναι συχνό φαινόμενο σε διαβητικούς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 που θεραπεύονται με ινσουλίνη ή ινσουλινοεκκριτικά (σουλφονυλουρίες). Πέραν αυτών, ιδιαίτερα επιρρεπή στην υπογλυκαιμία είναι τα ηλικιωμένα διαβητικά άτομα.
Η βαρύτητα κυμαίνεται από ασυμπτωματική (δεν γίνεται ακόμα αντιληπτή και διαπιστώνεται μόνο με την μέτρηση της γλυκόζης) έως σοβαρή (γλυκόζη πλάσματος κάτω τω 40mg/dl) που μπορεί να καταλήξει σε κώμα. Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει στην ανεπίγνωστη υπογλυκαιμία. Διαπιστώνεται μόνο με τυχαίες μετρήσεις γλυκόζης πλάσματος που μπορεί να φτάνει και κάτω των 60mg/dl, χωρίς την εμφάνιση προειδοποιητικών συμπτωμάτων. Η αιτία δεν είναι επαρκώς γνωστή. Πιθανολογείται ότι, ο εγκέφαλος δεν αναγνωρίζει την πτώση της γλυκόζης με αποτέλεσμα να μην εμφανίζονται συμπτώματα, κυρίως νευρογενή. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω πτώση της γλυκόζης στο αίμα και ο ασθενής μπορεί απροειδοποίητα να οδηγηθεί σε κώμα. Η συχνότητα των υπογλυκαιμιών μπορεί να συσχετίζεται με την εμφάνιση της ανεπίγνωστης υπογλυκαιμίας.
Αίτια Υπογλυκαιμίας σε Διαβητικούς Ασθενείς
Τα αίτια υπογλυκαιμίας σε διαβητικούς ασθενείς ποικίλουν και οφείλονται στα ακόλουθα:
- Υπέρβαση της δόσης ινσουλίνης ή ινσουλινοεκκριτικών φαρμάκων
- Ένεση της ινσουλίνης ενδομυϊκώς αντί υποδορίως
- Ένεση της ινσουλίνης σε περιοχή των μυών που πρόκειται να ασκηθούν μετά την ένεση με αποτέλεσμα ταχεία απορρόφηση της ινσουλίνης
- Μυική άσκηση χωρίς την προαπαιτούμενη πρόσληψη επιπλέον υδατανθράκων και χωρίς την ανάλογη μείωση της δόσης της ινσουλίνης
- Καθυστέρηση ή παράληψη γεύματος ή μείωση της ποσότητας υδατανθράκων
- Η λήψη οινοπνεύματος επί νηστείας με αποτέλεσμα την αναστολή της νεογλυκογένεσης
- Νεφρική ανεπάρκεια, που οδηγεί σε μειωμένη αποβολή της ινσουλίνης
Εάν πάσχετε εσείς ή κάποιος που φροντίζετε από διαβήτη διαβάστε ένα ενημερωτικό άρθρο για τα Δικαιώματα των Διαβητικών Ασθενών.
Κίνδυνοι από την Υπογλυκαιμία σε Διαβητικούς Ασθενείς
Οι κίνδυνοι για την υγεία των διαβητικών ασθενών που προκαλεί η υπογλυκαιμία είναι πολλοί και σοβαροί:
- Πρόκληση σοβαρών ατυχημάτων λόγω των διαταραχών συνείδησης, πτώσεις ιδιαίτερα σε εργάτες οικοδομών, οδηγούς οχημάτων, κ.α.
- Όταν δεν αντιμετωπίζεται έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει σε κώμα και θάνατο
- Οι συχνές σοβαρές υπογλυκαιμίες μπορεί να προκαλέσουν μόνιμες εγκεφαλικές βλάβες, καθυστέρηση στην διανοητική ανάπτυξη των παιδιών και άνοια στους ηλικιωμένους
- Συνδυάζεται με αυξημένη επίπτωση αρρυθμιών, εμφραγμάτων, αιφνίδιων θανάτων
- Συμβάλλει σε περαιτέρω απορρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη με επακόλουθη υπεργλυκαιμία και λήψη μεγαλύτερης ποσότητας υδατανθράκων που απαιτούνται για την αντιμετώπιση της
- Συμβάλλει σε αύξηση του σωματικού βάρους
- Η υπογλυκαιμία είναι μια δυσάρεστη κατάσταση που δημιουργεί φόβους και ανασφάλειες και συμβάλλει σε απροθυμία των ασθενών να υποβληθούν σε ινσουλινοθεραπεία
Η προστασία των προσωπικών σας δεδομένων είναι σημαντική για εμάς. Τυχόν πληροφορίες που μας παρέχετε μέσω αυτού του ιστότοπου ενδέχεται να τοποθετούνται από εμάς σε διακομιστές που βρίσκονται σε χώρες εκτός της ΕΕ. Εάν δεν συμφωνείτε με αυτήν την τοποθέτηση, παρακαλούμε να μην μας παρέχετε τις πληροφορίες.
Θεραπευτική Αντιμετώπιση Υπογλυκαιμίας
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας σε ασθενείς που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο, όπως είναι οι διαβητικοί ασθενείς, εξαρτάται από την βαρύτητα των επεισοδίων και αν είναι συμπτωματικά ή ασυμπτωματικά:
- Η ασυμπτωματική υπογλυκαιμία χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή από τον ασθενή για να αποφευχθεί ο κίνδυνος περαιτέρω πτώσης της γλυκόζης
- Η ήπια υπογλυκαιμία αντιμετωπίζεται με τη λήψη 10-20 γραμμαρίων γλυκόζης. Αν μετά από 15 λεπτά τα συμπτώματα εξακολουθούν να υπάρχουν και η γλυκόζη παραμένει κάτω από 80mg/dl, γίνεται και πάλι λήψη 10-20 γραμμαρίων γλυκόζης
- Η σοβαρή υπογλυκαιμία αντιμετωπίζεται με ενδοφλέβια χορήγηση 10-30 γραμμαρίων γλυκόζης ή 1 mg γλυκαγόνης ενδομυϊκώς
- Ιδιαίτερη προσοχή στις υπογλυκαιμίες από χορήγηση σουλφονυλουριών που μπορεί να είναι παρατεταμένες ή υποτροπιάζουσες οπότε χρειάζεται παρακολούθηση για τουλάχιστον 12 ώρες
- Σε άτομα με ανεπίγνωστες υπογλυκαιμίες συστήνεται αποφυγή των υπογλυκαιμιών για διάστημα μερικών εβδομάδων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την χαλάρωση της φαρμακευτικής αγωγής και εντατικοποίησης του αυτοελέγχου. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγονται οι υπογλυκαιμίες και επιτυγχάνεται η επανάκτηση της επίγνωσης τους
Με την σωστή ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη, σε συνεργασία με τον ιατρό σας, αποφεύγονται οι υπογλυκαιμίες με αποτέλεσμα τη βελτίωση της ποιότητας ζωής!
Ενημερωθείτε για τα ιατρεία μας Άλιμος εδώ και Σεπόλια εδώ.
Είστε έγκυος; Διαβάστε ένα ενδιαφέρον άρθρο για το Διαβήτη Κύησης.